Nieuw uit veredeling: tomaten bestand tegen phytophthora

Het is zover: De Bolster heeft haar eerste biologische tomatenrassen met hoge resistentie tegen de gevreesde schimmel phytophthora op de markt gebracht. Iets wat veel tomatentelers die buiten of in koude kassen telen enthousiast toejuichen. Frans Carree, hoofd van de verdelingsafdeling, heeft er samen met zijn team 6 jaar keihard aan gewerkt.

Op naar 6 resistente rassen

Een gemiddelde veredeling neemt zo’n tien jaar in beslag, dus die 6 jaar is relatief kort. “Dat komt onder andere omdat je in een jaar tijd 2 generaties tomaten kan laten groeien,” vertelt Frans. “Meestal ben je op het eind van de veredeling 8 tot 10 generaties verder. In dit geval hebben we bovendien de genen van bestaande rassen gebruikt en die met het resistente gen gekruist. De nieuwe rassen lijken dus op de bestaande rassen.”

In Europa waren er nog niet echt rassen met deze hoge mate van resistentie. Het team hoopt een robuustere resistentie te hebben gevonden die niet heel snel wordt gebroken. Frans: “Maar we weten dat dat uiteindelijk ooit gaat gebeuren, dus ondertussen zoeken we alweer naar nieuwe resistentiebronnen.” Op dit moment zijn er drie resistente rassen op de markt gebracht: een midi San Marzano-tomaat, een cocktailtomaat en een snacktomaat. Met 3 anderen rassen, waaronder een romatomaat, vinden al proeven plaats. Die komen volgend jaar op de markt.

Flexibel zijn nodig

Het verdelingsproces vraagt veel flexibiliteit. Want wat als de markt in die vele jaren plotseling verandert als je met een verdelingsprogramma bezig bent en telers of supermarkten opeens andere wensen hebben? “Dan moeten we schakelen en ons programma bijsturen”, reageert Frans. We zien de laatste jaren op steeds meer plekken een nieuw tomatenvirus opduiken. Die resistentie proberen we er dan ook meteen in te krijgen. Je moet nu al een idee hebben wat er over tien jaar nodig is. Want uiteindelijk maak je wat de teler, supermarkt en consument wil.”

Geen GMO en geen patenten

Sommige bedrijven beweren dat ze door GMO veel sneller kunnen schakelen, maar dat is een wassen neus volgens Frans. “Het traject dat eraan voorafgaat; wat pas je aan en wat is het effect, blijft net zo lang. Alleen het inkruisen van die eigenschap kan sneller. Mijn mening is dat je GMO niet nodig hebt voor de veredeling. Er is genoeg variatie in de natuur te vinden. Bovendien is nog maar de vraag wat de effecten op de lange termijn zijn. Genen hebben allemaal samenhang met elkaar. Wat gebeurt er verderop in de keten als je een klein stukje verandert? Is het dan nog wel veilig?

“We zien de laatste jaren op steeds meer plekken een nieuw tomatenvirus opduiken. Die resistentie proberen we er dan ook meteen in te krijgen.”

Bij De Bolster zijn we ook tegenstander van het aanvragen van patent op rassen, wat nog steeds gebeurt ondanks een verbod in de EU. Het weerhoudt kleine bedrijven om met een bepaald gen aan de slag te gaan, omdat je altijd afhankelijk bent van andere bedrijven of je een eigenschap mag gebruiken. En de kosten kunnen flink oplopen. Het gaat dus innovatie tegen, waardoor telers uiteindelijk minder keus krijgen.

Met de 3 phytophthora-resistente tomatenrassen krijgen telers waar ze al lang op wachten. Frans verwacht dan ook dat De Bolster hiermee een grote speler op de markt gaat worden. En als andere bedrijven deze resistentie willen toevoegen aan hun eigen rassen, dan zijn ze meer dan welkom.

Niets mooier

Voor Frans is er niets mooier dan creëren: of dat nou muziek, een nieuwe badkamer of nieuwe tomatenrassen zijn. “Ik doe dit werk al 25 jaar en het gaat nooit vervelen. Elke stap die je in het veredelingsproces zet, brengt je dichter naar je doel: het aanmelden van het ras en telers die het gaan gebruiken. Ik ben ontzettend trots als ik bij een teler kom die ‘mijn’ ras teelt en die persoon tegen me zegt ‘Ik ben blij met dit ras’.”